Trước khi có Nghị định số 142/2005/NĐ-CP là thời kỳ tỉnh Hưng Yên và một số địa phương khác trong cả nước “trải thảm đỏ” thu hút đầu tư nên tiền thuê đất của các doanh nghiệp được Nhà nước cho thuê đất thường rất thấp. Khi Chính phủ ban hành Nghị định 142/2005/NĐ-CP, tỷ lệ phần trăm xác định đơn giá thuê đất được quy định từ 0,5%; cao nhất không quá 4 lần và thấp nhất bằng 0,5 lần giá tính tiền thuê đất do UBND cấp tỉnh quy định tuỳ theo vị trí của thửa đất thuê. Đồng thời, Điều 8 của Nghị định này quy định đơn giá thuê đất chỉ được giữ ổn định trong thời hạn 5 năm, hết thời hạn trên, đơn giá thuê đất sẽ được xác định lại theo giá đất và chính sách về tiền thuê đất do Chính phủ quy định tại thời điểm xác định. Để tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thuê đất trên địa bàn tỉnh, tạo môi trường đầu tư thuận lợi, Sở Tài chính đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quyết định 132/2006/QĐ-UBND về việc Ban hành Quy định giá thuê đất trên địa bàn tỉnh Hưng Yên, trong đó quy định về tỷ lệ phần trăm xác định đơn giá thuê đất cho các doanh nghiệp. Theo đó, tỷ lệ phần trăm ở khu vực lợi thế nhất là 0,6% và khu vực thấp nhất là 0,4%, thấp hơn tỷ lệ phần trăm trung bình theo quy định tại Nghị định số 142/2005/NĐ-CP của Chính phủ (0,5%).
Qua quá trình triển khai thực hiện Nghị định số 142/2005/NĐ-CP cho thấy các nội dung quy định tại Nghị định là tương đối phù hợp với thực tế, tạo ra khuôn khổ pháp lý để từng bước đưa Luật Đất đai năm 2003 vào thực tiễn cuộc sống. Việc xác định nghĩa vụ tài chính đối với tổ chức, cá nhân thuê đất là tương đối hợp lý, ổn định chi phí về đất của các doanh nghiệp, góp phần cải thiện môi trường đầu tư, thực hiện hội nhập kinh tế quốc tế. Mặt khác, cùng với việc vận hành quy định này, số thu ngân sách nhà nước về tiền thuê đất đều tăng qua các năm.
 |
| Sản xuất bao bì tại Công ty cổ phần Thuận Đức (Kim Động) |
Để phản ánh đúng chi phí thực tế của doanh nghiệp, giá đất tiệm cận dần với giá thị trường, Điều 11 Nghị định 69/2009/NĐ-CP của Chính phủ quy định việc xác định giá thuê đất cho các doanh nghiệp phải phù hợp với giá thị trường. Vì vậy, ngày 16.10.2009, UBND tỉnh ban hành Thông báo số 267/TB nâng tỷ lệ phần trăm xác định đơn giá thuê đất từ 0,8% nơi thấp nhất và 1,2% nơi cao nhất. Tỷ lệ này vẫn thấp hơn tỷ lệ tối đa theo quy định tại Nghị định số 142/2005/NĐ-CP của Chính phủ. Tuy nhiên, với việc nâng tỷ lệ phần trăm xác định đơn giá thuê đất này cũng làm thay đổi khá lớn chi phí về tiền thuê đất của các doanh nghiệp phải nộp.
Mặt khác, theo quy định của Luật Đất đai năm 2003, các doanh nghiệp trong nước chỉ được Nhà nước cho thuê đất và nộp tiền thuê đất hàng năm. Giá thuê đất này sẽ bị điều chỉnh theo chính sách tiền thuê đất sau mỗi kỳ ổn định 5 năm. Trong khi đó các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài lại được lựa chọn một trong hai hình thức thuê đất là trả tiền thuê đất hàng năm hoặc thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả đời dự án. Nếu doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài lựa chọn hình thức thuê đất và nộp tiền thuê đất một lần thì tiền thuê đất doanh nghiệp phải nộp là rất thấp và không bị điều chỉnh bởi chu kỳ ổn định 5 năm, không chịu tác động của những biến động về giá đất tăng cao theo thị trường, bởi lạm phát… Đây chính là nguyên nhân góp phần tạo ra môi trường kinh doanh, sân chơi không bình đẳng giữa các doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Để khắc phục tình trạng trên và để giá thuê đất dần từng bước tiệm cận với giá thị trường, Chính phủ ban hành Nghị định số 121/2010/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 142/2005/NĐ-CP. Theo đó, tỷ lệ phần trăm xác định đơn giá thuê đất được điều chỉnh tăng lên 1,5% và tối đa không quá 2 lần (3%) tuỳ theo từng vị trí lợi thế của thửa đất thuê do UBND cấp tỉnh quy định cụ thể. Với quy định này đã khắc phục được sự bất bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong việc thuê đất của nhà nước. Nếu doanh nghiệp nước ngoài lựa chọn hình thức nộp tiền thuê đất một lần thì tiền thuê đất phải nộp cũng tương đương như trường hợp được giao đất có thu tiền sử dụng đất, tính đủ các chi phí về tiền thuê đất mà các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phải nộp cho cả đời dự án. Căn cứ Nghị định trên, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 07/2011/QĐ-UBND quy định tỷ lệ phần trăm xác định đơn giá thuê đất từ 1,5% (bằng mức thấp nhất theo quy định tại Nghị định số 121/2010/NĐ-CP) và cao nhất là 3% nằm trong khung quy định của Chính phủ. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, để giảm bớt khó khăn cho các doanh nghiệp trong bối cảnh nền kinh tế có dấu hiệu suy thoái, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 26/2011/QĐ-UBND sửa đổi Quyết định số 07/2011/QĐ-UBND. Theo đó tỷ lệ phần trăm xác định đơn giá thuê đất được quy định từ 1,5% đến 1,9% (mức cao nhất giảm 1,1% so với Quyết định số 07/2011/QĐ-UBND).
Việc quy định tỷ lệ phần trăm như trên là thấp so với khung quy định của Chính phủ tại Nghị định số 121/2010/NĐ-CP và là mức thấp so với các tỉnh lân cận trong khu vực. Với tỷ lệ phần trăm xác định đơn giá thuê đất tăng theo quy định của Chính phủ và giá đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp được UBND tỉnh ban hành hàng năm thường có xu hướng tăng lên để phù hợp với giá đất thị trường thì tiền thuê đất các doanh nghiệp thuê đất phải nộp hàng năm tăng lên đáng kể so với trước khi Chính phủ ban hành Nghị định số 142/2005/NĐ-CP và Nghị định số 121/2010/NĐ-CP. Việc tăng này tuy có làm giá thành sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ của các doanh nghiệp thuê đất tăng lên nhưng vẫn phù hợp với các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, biết khai thác và sử dụng đất thuê tiết kiệm, đúng mục đích, hiệu quả. Phần lớn các doanh nghiệp gặp khó khăn khi giá thuê đất tăng lên do sử dụng đất không hiệu quả hoặc chậm thực hiện dự án để đất hoang hoá. Do đó, chính sách giá thuê đất, thuê mặt nước mới sẽ thúc đẩy mạnh mẽ các doanh nghiệp phải tính toán kỹ diện tích đất cần thuê vừa đủ cho dự án đầu tư của mình để sử dụng đất hiệu quả, tránh tình trạng doanh nghiệp lợi dụng giá thuê đất rẻ, xin thuê nhiều đất để thừa cho thuê lại hoặc chuyển nhượng không theo quy định nhằm hưởng chênh lệch về tiền thuê đất.
Trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn, ngày 23.11.2011, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 2093/QĐ-TTg về việc giảm tiền thuê đất trong năm 2011 và năm 2012 cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất thuê đất đến thời kỳ điều chỉnh sau 5 năm theo Nghị định số 121/2010/NĐ-CP. Chính phủ ban hành Nghị quyết số 02/NQ-CP tiếp tục giảm tiền thuê đất cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ trong năm 2012 phải điều chỉnh sau 5 năm theo quy định tại Nghị định số 121/2010/NĐ-CP.
Từ tháng 4.2011, các doanh nghiệp thuê đất trả tiền hàng năm được điều chỉnh đơn giá thuê đất theo quyết định này. Liên tục trong hai năm qua, tỉnh tiếp tục giảm 50% tiền thuê đất trong năm 2011 và năm 2012 cho các tổ chức kinh tế đang hoạt động trong các ngành sản xuất (không bao gồm các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ) đang thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm mà trong năm 2011 và năm 2012 phải xác định đơn giá thuê đất theo quy định tại Nghị định số 121/2010/NĐ-CP. Những doanh nghiệp phải nộp tiền thuê đất sau khi được giảm vẫn lớn hơn 2 lần so với tiền thuê đất phải nộp của năm 2010 thì được giảm tiếp tiền thuê đất của năm 2011, năm 2012 đến mức bằng 2 lần tiền thuê đất phải nộp của năm 2010. Theo đó hiện nay có 31 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh được giảm tiền thuê đất với tổng số tiền thuê đất được giảm hơn 11,08 tỷ đồng. Thực hiện Nghị quyết số 13/NQ – CP, tỉnh cũng triển khai giảm 50% tiền thuê đất phải nộp của năm 2012 theo quy định tại Quyết định số 2093/QĐ-TTg cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ đang được Nhà nước cho thuê đất mà năm 2012 phải xác định đơn giá thuê đất theo quy định tại Nghị định số 121/2010/NĐ-CP và vẫn đang tiếp tục tiếp nhận hồ sơ của các tổ chức, cá nhân thuê đất thuộc đối tượng miễn, giảm. Mặt khác, tỉnh cũng đang kiến nghị Bộ Tài chính nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Nghị định 121/2010/NĐ-CP theo hướng giảm tỷ lệ phần trăm xác định đơn giá thuê đất theo quy định tại Nghị định này. Nếu đề nghị trên được chấp nhận, Sở Tài chính sẽ tiếp tục tham mưu UBND tỉnh ban hành Quy định tỷ lệ phần trăm xác định đơn giá thuê đất trên địa bàn tỉnh cho phù hợp. Đồng thời, tỉnh cũng kiến nghị Bộ Tài chính, các bộ, ngành Trung ương liên quan tham mưu cho Chính phủ đề ra nhiều giải pháp đồng bộ để tháo gỡ những khó khăn cho doanh nghiệp về vốn, lãi suất, thị trường,… Theo phản ánh của nhiều doanh nghiệp, các doanh nghiệp rất phấn khởi khi đón nhận chính sách hỗ trợ từ tỉnh về giảm tiền thuê đất. Tuy chưa thể giải quyết tất cả những vấn đề mà các doanh nghiệp đang gặp phải, nhưng đây chính là “liều thuốc bổ” tiếp sức thêm cho doanh nghiệp trụ vững, cải thiện tình hình sản xuất, kinh doanh và tiếp tục phát triển. Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh tình hình kinh tế - xã hội khó khăn như hiện nay.
Nguồn: báo Hưng Yên